Polacy w obliczu kompetencji cyfrowych

Polacy, podobnie jak obywatele wielu innych krajów, stają w obliczu wyzwań związanych z postępującą cyfryzacją. Zmiany technologiczne, kształtujące wiele obszarów naszego życia, wymagają od ludzi ciągłego dostosowywania się do nowych warunków. Pojawia się stres spowodowany niepewnością co do przyszłości, której oszacowanie w tak dynamicznie zmieniającym się świecie jest trudniejsze niż kiedykolwiek. Należy mieć jednak świadomość, że cyfrowa rewolucja jest nieuniknionym zjawiskiem, które dotknie praktycznie wszystkich obszarów życia każdego człowieka.

W obliczu postępu niezwykle istotne jest, aby społeczeństwo było świadome i gotowe nie tylko na adaptację, ale także na efektywne uczestnictwo w kształtowaniu nowej rzeczywistości. Warto więc inwestować w rozwijanie nowych kompetencji cyfrowych oraz promować edukację wspierającą w nauce praktycznych umiejętności.

Kompetencje cyfrowe Polaków

W marcu 2022 roku Eurostat opublikował wyniki badań dotyczących kompetencji cyfrowych obywateli Unii Europejskiej, mieszczących się w przedziale wiekowym 16-74 lata. Co najmniej podstawowe kompetencje cyfrowe posiadało tylko 54% badanych, a zaliczały się do nich:

• umiejętność korzystania z informacji i danych,
• umiejętność komunikacji i współpracy,
• umiejętność tworzenia treści cyfrowych,
• umiejętności w zakresie bezpieczeństwa,
• umiejętność rozwiązywania problemów.

Polska uzyskała wynik na poziomie 43%, co czyni nas jednym z gorzej wyedukowanych krajów w badanym zakresie na tle całej Unii Europejskiej. Za nami są jedynie Bułgaria (31%) i Rumunia (28%). Najwyższy wskaźnik odnotowano zaś w Finlandii oraz Holandii – oba te kraje uzyskały 79%. Trzecie miejsce zajęła Irlandia, z wynikiem 70%.

Co więcej, jak możemy przeczytać w raporcie z 2021 roku, opublikowanym przez Digital Poland Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0?,  z jednej strony 59% Polaków nie wie, jakie umiejętności cyfrowe należy przyswoić, a z drugiej – aż  65% z nich jest świadoma konieczności przekwalifikowania się w najbliższej przyszłości. Oznacza to, że problem nie leży w braku chęci do nauki, lecz w niewystarczającej edukacji w tym zakresie.

Kluczowe kompetencje przyszłości

Światowe Forum Ekonomiczne w swoim raporcie, The Future of Jobs Report 2023, wskazało kluczowe umiejętności, zyskujące na znaczeniu dla pracodawców w przyszłości. Są to m.in.:

1. Myślenie analityczne;
2. Myślenie kreatywne;
3. Odporność i elastyczność;
4. Motywacja i samoświadomość;
5. Ciekawość i chęć uczenia się przez całe życie (tzw. lifelong learning);
6. Rzetelność i dbałość o szczegóły;
7. Umiejętności technologiczne.

Wszystkie wymienione umiejętności odzwierciedlają dynamiczne zmiany zachodzące na współczesnym rynku pracy. Ich rozwój pozwoli skuteczniej funkcjonować w erze cyfryzacji, w wielu obszarach codziennego życia. Co ciekawe, mimo tak dużego postępu technologicznego, umiejętności twarde, jak obsługa nowoczesnych urządzeń i systemów, czy korzystanie ze sztucznej inteligencji, są tak samo istotne, jak kompetencje miękkie, odnoszące się do myślenia kreatywnego, elastyczności organizacyjnej, bądź wewnętrznej motywacji i chęci do rozwoju. Oznacza to, że pracownik przyszłości powinien mieć zarówno teoretyczną wiedzę, jak i sposobność wykorzystania jej z zachowaniem maksymalnej użyteczności. Kluczowa jest zmiana podejścia do rozwiązywania problemów, zachowując przy tym zdolność do dostosowania się do zmian i krytyczne myślenie. Osoby, które potrafią łączyć te dwie sfery kompetencji, są lepiej przygotowane do osiągania sukcesów w nowoczesnym, wymagającym rynku pracy.

Podsumowując, rozwój nowych technologii, sztucznej inteligencji oraz automatyzacja procesów stanowią kluczowe wyzwania i szanse zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Sukces w erze cyfryzacji wymaga kompleksowego podejścia do rozwoju kompetencji, gdzie zarówno aspekty technologiczne, jak i te związane z rozwojem osobistym oraz społecznym są równie istotne. Pozwoli to na sprawne funkcjonowanie w wielu organizacjach, a elastyczność umożliwi nadążanie za nadchodzącymi zmianami. Istotne jest więc inwestowanie w ciągły rozwój, a także promowanie edukacji wspierającej zdobycie praktycznych umiejętności. Wyłącznie poprzez świadome i efektywne zaangażowanie społeczeństwa można skutecznie wykorzystać potencjał, jaki niesie za sobą cyfryzacja, minimalizując przy tym obawy z nią związane.